Huzun_ve_dindeki_yeri|Resat_ONDER
1
   
1
     
  İngilizce İngilizce
  Arapça Arapça
 
 
     
1 Psikolojiye Giriş
K Giriş
K Psikoloji ve Birey
K Psikoloji ve Toplum
K Psikoloji ve Ahlak
K Duygular
1 Coşkular ve Etkileri
K Heyecanlar
K Heyecanların Gizlenmesi
K Hastalıksal Heyecanlar
K Heyecanlar Nasıl Değerlendirilir?
K Heyecanların Fizyolojisi
K Heyecanların İfade Şekilleri
K Heyecanların İncelenmesi
K Heyecanların Kontrolü Gerekir
K Heyecanların Oluşumu
K Heyecanların Özellikleri
K Heyecanların Zihinsel Fonksiyonları
K Ribot'a Göre Beş Temel Heyecan
1 Korku ve Etkileri
K Korku ve Tanımı
K Korkunun Zihinsel Fonksiyonları
K Korkunun Fizyolojisi
K Korkunun Gelişimindeki Etkenler
K Korkunun Kontrolü
K Korkunun olumlu YanlarıVar mıdır ?
K Korkunun Türleri
1
K Öfke ve Tanımı
K Öfkenin Fizyolojisi
K Öfkenin İfade etme Şekilleri
K Öfkenin Kontrolü Gerekir
K Öfkenin Muspet Yanları Var mıdır?
K Öfkenin Nedenleri
K Öfkenin yersiz Bastırılması
K Öfkenin Zihinsel Fonksiyonları
1 Sevinç ve Etkileri
0 Sevinç ve tanımı
0 Sevincin fizyolojisi
0 Sevincin Gelişimi ve etkileri
0 Sevinçte Zihinsel fonksiyonlar
0 Sevincin Kötüye Kullanılması
1
0 Hüzün ve Tanımı
0 Hüznün türleri
0 Hüznün zihinsel Fonksiyonları
0 Hüznün Fizyolojisii
0 Hüznün Gizlenmesi
0 Hüzünlü insanların Hayatla İlişkisi
0 Hüznün Tedavisi
1
0 Sempati ve tanımı
0 Sempati ve İlişkiler
0 Sempatiden Yoksun Olma Hali
0 Sempatinin Gelişimi
0 Sempatinin Kötüye kullanılması
0 Sempatiyi Doğuran Faktörler
1
0 Tiksinme ve Tanımı
0 Tiksinme Hayat İlişkisi
1
0 SıkılganlığınTanımı ve Belirtileri
0 Sıkılganlık Kimlerde Görülür
0 Sıkılganlığın Ödünlenmesi
0 Sıkılganlığın Tedavisi
0 Sıkılganlıkda Ketleme
0 Sıkılganlık-Hayatla İlişkisi
1
0 Heyecanlar ve Din
0 Öfke-Din ve İlişkileri
0 Din ve Öfkeyi Yenmenin Yolları
0 Korku ve Dindeki yeri
0 Hüzün ve Dindeki Yeri
0 Sıkılganlık ve Dindeki Yeri
0 Sevinç ve Dindeki Yeri
1
0 Modern Yaşam ve Psikoloji
0 Heyecan Olgunluğu
0 Sevginin ve Kötülüğün Anlamı
0 Heyecan Akıl Sevgi İrade
1 Kısaltmalar
1 Yararlanılan Kaynaklar
Site Haritası
 
Yazdır
Yazdır
 
 

HÜZÜN
      (Reşat ÖNDER)

 

Ayetlerde Hüzün

    Kalbin hüzünlü ve kederli olması, gaflet vadilerine dalmamak için mühim bir unsur olarak değerlendirilir. Hüzün ile korku arasında fark vardır. Hüzün geçmişle ilgili korku gelecekle ilgilidir. Allah Kur'an’da mallarını Allah yolunda sarf ederek güzel iş yapanlara dikkat çekerek geleceklerinden kaygı duymayacaklarını ve geçmişlerindeki tutumlarından dolayı pişmanlık içinde kıvranmayacaklarını beyan ediyor. Korku ve hüznün davranışlara olan ilişkisini belirtiyor.
    Bu manada hüzün bir oto kontroldür. Diğer bir deyişle bir vicdan muhasebesidir. Müspet yanları içerir. Geçici çıkarları tutku edinmek kişiyi sık sık hüzünlendirir. Bunalımlara sokar. Ümitsizliğe, ve yıkıma götürür. Kur'an’da: “Başınıza gelecek olayları önceden bir kitaba yazdık ki) elinizden çıkana üzülmeyesiniz ve Allah’ın size verdiğiyle sevinip şımarmayasınız. Çünkü Allah kendini beğenip övünen kimseleri sevmez buyuruluyor.

1.Ayetlerde Hüzün Türleri

a-“Güneş büzüldüğü zaman, yıldızlar kararıp döküldüğü zaman” ayetinde geçen “keder” kelimesini İsfehani: “mutluluğun, safi olmanın zıddı; kötü, ölü hayat olarak tarif etmektedir. Bu tür, insanı en çok bunalıma götüren psikolojik çökkünlük türüdür. Burada ümitsizlik hakim durumdadır.

b- “Onlara üzülme tuzak kurmalarına da sıkılma” “Elçi, arkanızdan sizi çağırırken siz boyuna uzaklaşıyor, hiç kimseye dönüp bakmıyordunuz. Bundan dolayı Allah, size gam üstüne gam verdi ki, ne elinizden gidene, ne de başınıza gelene hüzünlenmeyesiniz. Allah yaptıklarınızı duymaktadır”
    Ayette “ğamm” ve “hüzn” kelimeleri beraber kullanılmaktadır. Hüzün giderilerek gam üstüne gam verilmektedir. Elbette ki bu iki kelimenin birbirinden farkı vardır. İsfehani: “ğamm” kelimesini: “Bir şeyin örtülmesi” olarak tarif etmektedir. Örtmekten kasıt hüzün sebebinin, kişinin kendi yaptıklarında araması ve kendini sorgulamasıdır. Buna vicdan muhasebesi (iç kontrol) da denir. Bu tür hüzün en makbul olandır. Mütefekkirler, mutasavvıflar buna önem verirler. İslam Tasavvuf Tarihinde hüzün ekolleri dahi kurulmuştur.

c- Ayette geçen “hüzn” insanı bunaltan olumsuzlukların -kaynağı ve şekli ne olursa olsun- dıştan gelmesiyle oluşan psikolojik çökkünlük halini ifade etmektedir. İsfehani’nin ifadesine göre hüznün oluşumunda kişinin bir katkısı yoktur. Elinde olmayan şekillerle oluşur. Ğam’da bireyin katkıları vardır.      Bazen bilerek, bazen bilmeyerek olabilir. Yanlışlarda ve kötülüklerde ısrar etmek; kişiyi kaygılı ve çekilmez bir hayatın içine iter. Kur'an’da: “Artık kazandıkları işlere karşılık az gülsünler çok ağlasınlar” buyurulmaktadır.

d-“Bir peygamberin aşırması, hiyanet etmesi olur şey değildir. Kim emanete hiyanet eder, aşırırsa kıyamet günü, aşırdığını boynuna yüklenip getirir. Sonra herkese kazandığı tastamam verilir, hiç bir haksızlığa uğratılmazlar Göğüslerinde tasadan ne varsa hepsini çıkarıp atmışızdır. Altlarında ırmaklar akmaktadır.”
     Ayetlerde geçen tasa (            ) büyük yanlışları işleme endişesi ve ihanetten kaynaklanan tedirginliğe işaret etmektedir. İlk ayette ihanet kötülenmektedir. İkinci ayette “tasa” yani ihanet etme endişesi giderildiğini açıklanmaktadır.

  1. Hadislerde Hüzün

    Yukarda “ğamm”’ın bir vicdan muhasebesi (iç kontrol) olabileceğini söylemiştik. İşte, Peygamberimiz davranışlarını kontrol etmede vicdanları teşekkül etmiş insanlara atfen: “Kötülüğün seni üzüyor, iyiliğin de seni sevindiriyorsa artık sen mü’minsin” buyurmaktadır.
    İnsanın, gerek kendi psikolojik yapısındaki olumsuz etkenler, gerekse kendi dışındaki dünyanın olumsuz etkileri, vicdanının yanılmasına ve pasifleşmesine yol açmaktadır. Nitekim nice ahlaksız ve caniler vardır ki, işledikleri kötülüklerden -elem ve üzüntü hissetmekten şöyle dursun- sadistçe bir zevk ve haz duyarlar.
    İnsan davranışlarından ötürü elem duyabilir. Bu vicdan muhasebesi noktasında yararlı bulunmuştur. Fakat kişi, ısrarla yaptığı yanlış davranışlarından veya elinde olmayan nedenlerle benliğini rahatsız eden olaylardan sebep bir kabus halini yaşayabilir. Kişi bu halde artık psikolojik yönden çöküyor demektir. Ümitsizlik kişinin bütün benini kuşatmışsa, kişi artık insanlar için bir saatli bomba gibidir. Bu bir tür öfkedir. Kendi benliğine yöneltirse intihara kadar gidebilir.
Peygamberimiz insanın bilincini kemiren hatta rüyalarında kabusa dönüşen hüzne, şeytanın bütün negativitelerini atfederek: “Hüzünlendiren rüye şeytandandır buyurmuştur.
     Hüzün, insanları birbirinden uzaklaştıran bir heyecan olduğu için iticidir. Sempatik olamayan sıkıcı davranışlar sergilenmesine neden olur. Bundan ötürü karı-koca arasındaki ilişkileri de olumsuz yönde etkilemektedir. Cinsel yaşamda başlayan sorun tüm aile hayatını etkisi altına alabilir. Peygamberimiz: “Allah’a ve ahiret gününe iman eden kadına, hiç kimse için üç günden fazla matemli olmak helâl değildir. Ancak kocası için, dört ay on gün matemli olmalıdır. buyurmuştur. Bu hadisten üç temel hüküm çıkarılabilir.
   1.Hüzün insanlar arası ilişkilerde olumsuz yönde etkileyicidir.
    2.Bir kadın kocası haricindeki yakınları için veya herhangi bir nedenle aile hayatını etkileyecek sürede hüzünlü kalması doğru değildir.
3.Eğer kadının kocası ölmüşse iddet süresi dolana kadar -(ki bu sürede kadın evlenemez) diğer evlenebilme yasağı olmayan erkeklere karşı sempatik bir tutum ve davranışlarda bulunmaması gerekmektedir.


KARA, Mustafa; Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi; 2.baskı, Dergah Yay. İstanbul, 1990, s.111.
Kur'an (2) Bakara 262.
Kur'an (57) Hadid 23.
Kur'an (81) Tekvir 1-2.
İSFEHANİ, Müfredat “keder” mad. (                                                                              )
Kur'an (27) Neml 70 (ayrıca bak. (21) Enbiya 88; (20) Taha 40)
Kur'an (3) Ali İmran 153.
İSFEHANİ, Müfredat, “Ğamm” mad. (                                            )
YILMAZ, H. Kamil; Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, Ensar Neşriyat, İstanbul, 1994, s.111-112.
Bakz. İSFEHANİ, Müfredat, “Hüzn” mad.
Kur'an (9) Tevbe 82.
Kur'an (3) Ali İmran 161.
Kur'an (7) A’raf 43.
Geniş bilgi için bakz. İSFEHANİ, Müfredat “ğill” “         ” md.
AHMED, Müsned, V. 251.
ÇAĞRICI, Mustafa; Anahatlarıyla İslam Ahlakı, Ensar Neşriyat, İstanbul, 1985, s.169.
ÇAĞRICI, Mustafa; Anahatlarıyla İslam Ahlakı, s.168.
MÜSLİM, Rüya 6; TİRMİZİ Rüya 1,7,10; DAVUD Edeb 88; İBN MACE Rüya 3; DAREMİ, Muhammed Abdullah Abdurrahman, Sünen, Çağrı Yay. İstanbul, 1992, Rüya 6; AHMED 2/219, 269.
ADLER, a.g.e., s.428.
ARSLAN, Ali; (Arapçadan Türkçeye Tercüme edendir.) Kadınlara Hitap Eden Hadisi şerifler, 3.baskı, Arslan yay. İstanbul, 1982, ha. No: 82.
Bekleme (iddet) süresi için bakz. (Kur'an (2) Bakara 228, 231; (65) Talak 4)

 

 
     
1
Felsefi Şiirler
K
Acıların Ayak İzi
K
Artık Ekilmiyor Tuzlar
K
Bitsin Artık
K
Çınar Gibi
K
Gelecektir Çocuklar
K
Gündüz Oğlu Gece
K
Kalemim Toy
K
Kalplerdeki Nur
K
Kurdum Pusumu Korkularıma
K
O'nun Şiirleriyle
K
Tekmelesem Gökyüzünü
K
Tuz Ekiyor Gözlerim
1
1
1
1
Belge İndir
1
Şiir İndir
1
1
E-Devlet
1
Mebbis
1
E-Okul
1
1
Kamu Bilişim Sistemi
1
Yüksek Öğretim Kurumu
1
Adalet BakanlığıI
1
İçişleri Bakanlığı

11111111

İNSANLIK TARİHİNE IŞIK TUTAN TÜRK BİLİM ADAMLARI

"· Nice insanlar gördüm, üzerinde elbisesi yok. Nice elbiseler gördüm, içinde insan yok."
Hz. Mevlana

Copyright © 2007-2020 www.resatonder.com
Web Desing : Reşat ÖNDER

Yasal Uyarı: Eserlerden alıntı yapılırken kaynağın belirtilmesi esastır.